Przedawnienie roszczeń ze stosunku pracy zostało uregulowane w Kodeksie Pracy, w dziale czternastym. Jakie są podstawowe zasady? Po pierwsze przedawnienie roszczeń ze stosunku pracy następuje, co do zasady, z upływem trzech lat od dnia, w którym dane roszczenie stało się wymagalne. Należy jednak pamiętać, że od tej zasady ustawodawca przewidział kilka wyjątków.

ROSZCZENIA PRACODAWCY O NAPRAWIENIE SZKODY WYRZĄDZONEJ PRZEZ PRACOWNIKA

Inny okres przedawnienia ustalono dla roszczeń pracodawcy o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika. Jeżeli pracownik wyrządził szkodę poprzez niewykonanie lub nienależyte wykonanie swoich obowiązków pracowniczych, to roszczenie pracodawcy o naprawienie tej szkody ulega przedawnieniu z upływem roku. Okres ten liczymy od dnia, w którym pracodawca dowiedział się o wyrządzeniu szkody przez pracownika. Ale uwaga! Niezależnie od tego, kiedy pracodawca dowiedział się o wyrządzeniu szkody, roszczenia te ulegają przedawnieniu nie później, niż z upływem trzech lat od wyrządzenia szkody.Inaczej sytuacja będzie wyglądała, jeżeli pracownik wyrządził pracodawcy szkodę umyślnie. Do takiego roszczenia o naprawienie szkody, nie stosujemy przepisów  prawa pracy dotyczących przedawnienia. W takiej sytuacji zastosowanie będą miały przepisy kodeksu cywilnego. Przepisy te przewidują dłuższe terminy przedawnienia – 3 lata od dnia od kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie ( nie dłużej niż 10 lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę).Warto pamiętać również o tym, że jeżeli pracownik wyrządzi pracodawcy szkodę umyślnie, a szkoda ta wynika z przestępstwa ( zbrodni lub występku), to wtedy roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat 20 od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

CZY PRZEDAWNIENIE ROSZCZEŃ ZE STOSUNKU PRACY MOŻNA MODYFIKOWAĆ UMOWNIE?

Przedawnienie roszczeń ze stosunku pracy nie jest instytucją, którą można modyfikować umownie. Oznacza to, że terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani wydłużane czynnością prawną. Jeżeli zatem chcemy przedłużyć bądź skrócić czas przedawnienia, na przykład w umowie o pracę, to powinniśmy wiedzieć, że taki zapis będzie zapisem nieważnym. Niezależnie od tego, czy byłby korzystny czy niekorzystny dla pracownika.

DOCHODZENIE PRZEDAWNIONYCH ROSZCZEŃ

W prawie cywilnym, dochodzenie przedawnionych roszczeń jest co do zasady możliwe.  Sąd uwzględnia przedawnienie, dopiero na zarzut podniesiony przez stronę. Oznacza to, że jeżeli dłużnik takiego zarzutu nie podniesie, to sąd nie będzie badał czy roszczenie jest przedawnione ( te zasady mają ulec wkrótce modyfikacjom, o których pisaliśmy na naszej stronie na Facebooku).Przedawnienie roszczeń ze stosunku pracy jest jednak uregulowane inaczej. Prawo pracy stanowi, że roszczenia przedawnionego nie można dochodzić, chyba że ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, zrzeka się korzystania z przedawnienia. Co ważne, takie  zrzeczenie się zarzutu przedawnienia nie może być dokonane przed upływem terminu przedawnienia, w przeciwnym razie jest ono nieważne.

PRZEDAWNIENIE ROSZCZEŃ ZE STOSUNKU PRACY A TERMINY OKREŚLONE W 264 KP

Warto odróżnić terminy przedawnienia roszczeń od innych terminów przewidzianych przez prawo pracy. Chociażby do określonych w art. 264 Kodeksu Pracy terminów dla złożenia odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę, żądania przywrócenia do pracy lub odszkodowania, czy żądania nawiązania umowy o pracę. Są to tzw. terminy zawite. W przypadku niepodjęcia określonych w tego typu przepisach czynności (na przykład złożenia odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę) uprawnienie do ich dokonania wygasa.